Piotr OlewińskiPiotrek przychodzi na świat 13.01.1895 roku w Kołbach na Polesiu jako syn Józefa Kalasantego i Józefy ze Świerzyńskich. Rodzice są właścicielami majątku w Kołbach. Podejmuje naukę w Warszawie w Szkole Realnej Stowarzyszenia Techników im. Stanisława Staszica.

W 1911 roku, jako członek Organizacji Młodzieży Narodowej (OMN) szkół średnich „Pet", bierze udział w tworzeniu drużyny skautowej (późniejsza 16WDH) na terenie swojej szkoły. Jest zastępowym i pierwszym pomocnikiem drużynowego - Jurka Wądołkowskiego. Od końca listopada bierze udział w pracach tajnej Komisji Porozumiewawczej różnych organizacji niepodległościowych prowadzących pracę skautową, której celem jest ujednolicenie pracy prowadzonej w ramach tych organizacji i podporządkowanie jej jednemu ściśle skautowemu kierownictwu oraz nawiązanie kontaktu organizacyjnego z Naczelnictwem Skautowym we Lwowie. Efektem tych prac jest utworzenie Naczelnej Komendy Skautowej w Kongresówce jako władzy zwierzchniej wszystkich odłamów skautingu. Efektem tego jest też zjednoczeniem dwóch plutonów skautowych działających w szkole Staszica, a podporządkowanych Zarzewiu i OMN, w jedną Drużynę Skautową im. Zawiszy Czarnego.

W 1913 roku bierze udział, jako zastępowy, w pierwszym w Polsce konspiracyjnym obozie skautowym przeprowadzonym przez Drużynę w Kołbach na Polesiu, w majątku jego rodziców. We wrześniu uczestniczy w kursie instruktorskim Naczelnej Komendy Skautowej w Warszawie na Dynasach, gdzie przechodzi próbę na I stopień wobec komisji egzaminacyjnej złożonej z księdza Lutosławskiego, Czesława Jankowskiego, Alojzego Pawełka i St. Pomarańskiego. Zostaje mianowany drużynowym i odkomenderowany do Drużyny im. Tadeusza Rejtana (późniejsza 2 WDH) działającej w szkole Chrzanowskiego (później im. Zamoyskiego). W okresie Bożego Narodzenia, jako zastępowy (członek kadry), bierze udział w kursie instruktorskim dla kierowników pracy skautowej z prowincji, przeprowadzonym przez Radę Drużynowych Warszawskich w w Strachowie koło Urli (w willi Państwa. Rudnickich).

W tym roku kończy także naukę w szkole. Po maturze zapisuje się na Kursy Przemysłowo – Rolnicze Józefa Mikułowskiego-Pomorskiego. Zostaje przyjęty do tajnego Związku Młodzieży Polskiej „Zet". Wiosną 1914 roku organizuje skautową Komisję Dostaw przy pl. Trzech Krzyży 8, którą prowadzi ponad rok. Na Wielkanoc (już jako drużynowy „dwójki") występuje w składzie komisji egzaminacyjnej na II i III stopień na wycieczce Drużyny im. Zawiszy Czarnego w Grotowicach.

1914 r. Tygodniowa wycieczka drużyny Zawiszy Czarnego do Grotowic nad Pilicą.
Od Lewej stoja: Jerzy Wądołkowski, Piotr Olewiński, Stanisław Zdziarski, Jakut, Stanisław Olewiński.

Jesienią 1914 roku, już po wybuchu wojny, zostaje członkiem tajnej Wolnej Szkoły Wojskowej przygotowującej kandydatów do Legionów Polskich. Wtedy też bierze udział w proteście drużynowych przeciwko postawie ks. Lutosławskiego, opowiadającego się za współpracą z Rosją i krytykującego czyn zbrojny Legionów Piłsudskiego. Wraz z innymi drużynowymi domaga się ustąpienia ks. Lutosławskiego z Naczelnej Komendy Skautowej i zostaje za to zdegradowany. NKS próbuje odsunąć go od pracy w drużynie. Jest to przyczyną rozłamu w „Dwójce". Część drużyny opowiada się za drużynowym, a część za NKS. Większość drużyn warszawskich opowiada się jednak za Legionami Piłsudskiego i walce przeciwko Rosji. Zbuntowani drużynowi w liczbie 13-tu wypowiadają posłuszeństwo warszawskiemu NKS-owi i tworzą Wydział Rady Drużynowych tzw. Rebelia, jako władzę nad drużynami stojącymi poza NKS. Piotr Olewiński zostaje przewodniczącym zbuntowanej Rady Drużynowych. Do wiosny 1915 roku prowadzi pertraktacje w sprawie zjednoczenia. W wyniku osiągniętego porozumienia ks. Lutosławski ustępuje z władz NKS i rozłam zostaje zażegnany. Skauting warszawski w całości opowiada się za czynem zbrojnym przeciwko Rosji.

Po odejściu Rosjan z Warszawy i zajęciu jej przez Niemców, 5 sierpnia 1915 roku, większość drużynowych i starszych skautów wstępuje do Batalionu Warszawskiego POW. Jest wśród nich i Piotr Olewiński. Na potrzeby Batalionu przekazuje cały zapas pasów skórzanych ze swojej Komisji Dostaw. Batalion po trzytygodniowym przeszkoleniu wojskowym wyrusza 22 sierpnia w pole, aby pod Włodawą połączyć się z I Brygadą Legionów. Piotr idzie do walki dołączając, jako sierżant, do 5 Pułku Piechoty Legionów Polskich w Brześciu nad Bugiem.

Praca większości drużyn warszawskich ukierunkowana zostaje na różnorakie wspieranie czynu legionowego. To wywołuje nowe sprzeciwy ze strony Naczelnej Komendy Skautowej, która pomimo pozornej zgody, nie zmieniła swojego prorosyjskiego nastawienia. Częste konflikty i zatargi, do jakich dochodzi w związku z tym pomiędzy drużynowymi, a władzami NKS, doprowadzają do kolejnego, o wiele poważniejszego rozłamu w skautingu warszawskim. Połowa drużyn odrywa się od NKS, tworzy niezależną od niej Warszawską Komendę Skautową i zgłasza akces do utworzonej w Piotrkowie Polskiej Organizacji Skautowej jednoznacznie opowiadającej się za Piłsudskim i współpracą z legionami. Rozłam ten jest bardzo bolesny dla skautingu. Ciągnie się miesiącami doprowadzając do otwartej wrogości pomiędzy drużynami i skautami podlegającymi różnym komendom. Staje się to przyczyną obniżenia poziomu prac skautowych i grozi zaprzepaszczeniem idei braterstwa skautowego. W tej sytuacji NKS oficjalnie prosi Komendanta Piłsudskiego o zwolnienie z Legionów dwóch drużynowych posiadających największy autorytet w Warszawie, Piotrka Olewińskiego i Jurka Wądołkowskiego (obaj są Zawiszakami), by ci swoim autorytetem pomogli w ratowaniu sytuacji. Na skutek tych starań, w marcu 1916 roku Piotr Olewiński wraca do Warszawy. Nie zgłasza się jednak oficjalnie do pracy w żadnej z grup, by nie pogłębiać rozłamu. Prowadzi natomiast intensywne pertraktacje. W ich rezultacie, w dniu 2 maja 1916 roku dochodzi do wspólnego zebrania obu komend skautowych. Obradom przewodniczy Piotr. Po dwunastogodzinnej dyskusji dochodzi do scalenia obu organizacji.

Piotr Olewiński zostaje szefem Głównej Kwatery, a parę miesięcy później, w grudniu 1916 roku, Komendantem I Okręgu Stołecznego Związku Harcerstwa Polskiego. W 1917 roku zostaje kierownikiem Wydziału Prowincjonalnego Głównej Kwatery w Warszawie. Jego praca polega na wspieraniu drużyn spoza Warszawy, działających w miastach i miasteczkach od Łodzi po Białystok i wprzęgnięciu ich w jednolite ramy organizacyjne. Kilkakrotnie przekrada się przez granicę na teren okupacji austriackiej (Warszawa była pod okupacją niemiecką) w celu prowadzenia prac scaleniowych w działających tam środowiskach skautowych.

22 maja 1917 r. Kielce, Piotr Olewiński wizytuje drużyny skautowe w Kielcach.
Na zdjęciu moment odśpiewania pieśni skautów na zbiórce drużyn kieleckich.

Jako legionista odmawia złożenia przysięgi na wierność cesarzowi niemieckiemu i zostaje internowany w Szczypiornie. Latem 1918 roku powraca z internowania do Warszawy. Na Zjeździe Zjednoczeniowym całego polskiego harcerstwa w jeden Związek Harcerstwa Polskiego w dniach 1-2.XI.1918 roku zostaje wybrany do Naczelnej Rady Harcerskiej. W listopadzie 1918 roku kończy się I Wojna Światowa. Niemcy i Austria kapitulują. Harcerze biorą czynny udział w rozbrajaniu Niemców. Już w polskim wojsku powstaje Batalion Harcerski w Warszawie. Piotr Olewiński wchodzi w skład Komendy Batalionu jako dowódca III kompanii. Harcerze rwą się na front. Jednak władze wojskowe wolą zatrzymać jeden z najbardziej pewnych oddziałów w Warszawie. Po kilkumiesięcznym okresie szkolenia i służby garnizonowej Batalion zostaje rozwiązany, a jego żołnierze rozdzieleni do różnych oddziałów wojskowych. Piotr otrzymuje przydział do Komisji Wojskowej przy Naczelnym Dowództwie Wojska Polskiego, a następnie zostaje oddelegowany do pracy w harcerstwie.

Listopad 1918 r. Komenda batalionu Harcerskiego w Warszawie.
Po środku siedzi kpt. T Młodkowski - dowódca batalionu, a po jego lewej strony Piotr Olewiński.

W lipcu 1919 roku NRH powołuje do życia Naczelnictwo ZHP. Piotr Olewiński zostaje wybrany w skład pierwszego Naczelnictwa i pełni w nim odpowiedzialną funkcję skarbnika ZHP. Po zajęciu przez Wojsko Polskie Pomorza, przyznanego Polsce przez Traktat Wersalski, Piotr Olewiński wyrusza z misją utworzenia lokalnych władz wobec istniejących tam środowisk harcerskich. Dzięki jego zabiegom zostaje utworzone w Toruniu Naczelnictwo Harcerskich Drużyn Pomorza, Warmii, Mazur i Gdańska, którego pierwszym zadaniem staje się zorganizowanie kursów instruktorskich dla obecnych i przyszłych drużynowych. Kontynuuje też przerwaną naukę, wstępując do Wyższej Szkoły Handlowej im. A. Zielińskiego.

Latem 1920 roku obliczu zagrożenia świeżo odzyskanej niepodległości ze strony Rosji Bolszewickiej, formuje się armia ochotnicza. Ważną rolę odgrywają w niej harcerze, którzy zgłaszają się zwartymi oddziałami do wojska. Spośród nich zostają uformowane 201, 205 i 236 ochotnicze pułki piechoty zwane Pułkami Harcerskimi. Harcerze otrzymują przywilej noszenia Krzyża Harcerskiego na mundurze. Piotr Olewiński zostaje dowódcą 10 kompanii 201 Pułku Piechoty. W bitwie pod wsią Pęchratka koło Ostrowi Mazowieckiej jego oddział wpada w sowiecką zasadzkę. Piotr zostaje dwukrotnie ranny. Pomimo to udaje się mu wyprowadzić oddział z zasadzki. Po wojnie, już jako porucznik, zostaje zwolniony do rezerwy.

Podejmuje pracę jako dzierżawca majątku. Działa w różnych organizacjach rolniczych, między innymi jest pierwszym Przewodniczącym Centralnego Związku Młodzieży Wiejskiej.

W 1927 roku, w uznaniu zasług, zostaje mianowany Harcmistrzem Rzeczypospolitej. W całej dotychczasowej historii harcerstwa godnością tą zostało wyróżnionych tylko jedenastu instruktorów i instruktorek ZHP.

W 1928 roku zostaje wybrany Posłem na Sejm RP. Pełni różne funkcje poselskie, między innymi jest sekretarzem Komisji Reform Rolnych i członkiem Komisji Rolnej. W latach 1931-34 pełni funkcję Prezydenta Miasta Pińska. W 1935 roku zostaje wybrany Senatorem RP. W Senacie zasiada w Komisji Administracyjnej i Regulaminowej. Nadal też pełni różnego rodzaju funkcje harcerskie jako członek NRH i Komisji Kół Harcerzy z Czasów Walk o Niepodległość. W 1939 roku jest Przewodniczącym Zarządu Okręgu Warszawskiego ZHP.

W okresie okupacji niemieckiej pozostaje w kraju i uczestniczy w tajnej działalności Naczelnictwa ZHP współpracując z ks. J. Mauersbergerem. Po wojnie uczestniczy w pracach Komisji Historycznej NRH i Kręgu „Wigry" przy Głównej Kwaterze ZHP.

Całe swoje życie poświęcił służbie Polsce. Był jedną z najwspanialszych postaci polskiego harcerstwa. Nie stracił kontaktu z 16WDH. Był gościem jubileuszy 25-lecia i 50-lecia Drużyny.

Za swoje zasługi na polu walki i w służbie cywilnej został odznaczony Orderem Virtuti Militari, Krzyżem Walecznych i Krzyżem Niepodległości. Zmarł nagle w Konstancinie dnia 10.04.1962 roku. Został pochowany na cmentarzu parafialnym w Skolimowie. 

Opracował: Marek Gajdziński 
Na podstawie:

  • Roman Różycki – 25 Lat Dziejów Szesnastki 1911-1936 
  • Wacław Błażejewski – Z Dziejów Harcerstwa Polskiego 1910-1939